Definicije

Ustanova za lečenje

Ustanova za lečenje je svaka (tačno) određena (konkretna) ustanova koja obezbeđuje lečenje od bolesti zavisnosti na teritoriji Republike Srbije. Ustanova može imati jedan ili više centara za lečenje. Centar za lečenje jeste odvojena, nezavisna organizaciona jedinica (odeljenje, odsek ili klinika), koja ima svoje definisane ciljeve, procedure, pravila i opseg usluga i intervencija, svoju ciljnu grupu, tim i rukovodioca/menadžera (vođu tima)(8). Radi prikupljanja relevantnih podataka na nacionalnom nivou, potrebno je učestvovanje svih centara u kojima se leče oboleli od bolesti zavisnosti na teritoriji Republike Srbije, bez obzira na vlasništvo, broj zaposlenih, broj klijenata, dužinu rada ili ostale karakteristike.

Centri koji trebaju biti uključeni:

  • Centri za ambulantno lečenje;
  • Centri za bolničko lečenje;
  • Programi za lečenje u zatvorima;
  • Izabrani lekar (ako sprovodi lečenje na način definisan ovim dokumentom).

Centri/programi koji će biti isključeni:

  • Bilo koji drugi tip centra za lečenje, ukoliko nije uključen u gore definisani način lečenja (definicija lečenja od bolesti zavisnosti);
  • Samo centri/programi za obaveštavanje;
  • Centri koji jedino učestvuju u deljenju igala i špriceva i obezbeđivanju supstitucione terapije;
  • Centri koji sprovode samo sporadične intervencije prema obolelima od bolesti zavisnosti u zatvoru;
  • Službe za hitno lečenje u zdravstvenim ustanovama;
  • Ustanove opšte socijalne zaštite;
  • Zajednice koje nisu organizacioni deo zdravstvene ustanove.

Sve navedene definicije se odnose na jedan određeni centar.

Definicija slučaja

Slučaj je klijent koji se leči u centru za lečenje u toku kalendarske godine (od 1. januara do 31. decembra), usled problema koje je stvorilo njegovo/njeno korišćenje supstanci ili kockanje. Definicija slučaja uključuje lica svih uzrasta, bez obzira na pol, rod i način plaćanja usluga, i podjednako podrazumeva i državljane Srbije i strance.

Definicija lečenja od bolesti zavisnosti

Lečenje je definisano kao delatnost (aktivnost) u određenom centru za lečenje, koja je namenjena licima sa problemima sa zloupotrebom supstanci i/ili poremećajem kockanja i za svrhu ima postizanje definisanih ciljeva u vezi sa ublažavanjem i/ili otklanjanjem ovih problema, obezbeđeno od strane iskusnih i akreditovanih stručnjaka, u okviru priznate medicinske, psihološke ili socijalne pomoći.

Lečenje se često odvija u specijalizovanim objektima namenjenim obolelima od bolesti zavisnosti, ali se takođe može odvijati u opštim institucijama koje nude medicinsku/psihološku pomoć licima koja imaju probleme sa zloupotrebom supstanci (vidi i „Centar za lečenje”).

Lečenje u smislu ovog registra uključuje:

  • Intervencije čiji je primarni cilj detoksikacija;
  • Intervencije čiji je primarni cilj apstinencija;
  • Lečenje supstitutima;
  • Specijalizovan/strukturiran duži program lečenja;
  • Intervencije čiji je cilj smanjenje štete u vezi sa supstancama, ako su organizovane u okviru planiranog programa;
  • Psihoterapija/savetovanje;
  • Planirano strukturirano lečenje sa jakom socijalnom komponentom;
  • Lečenje uz medicinsku pomoć;
  • Nemedicinske intervencije uključene u planirane programe (npr. strukturna savetovanja);
  • Posebno lečenje usmereno ka obolelima od bolesti zavisnosti u zatvorskom okruženju.

Lečenje u smislu ovog registra ne uključuje:

  • Sporadične intervencije koje nisu uključene u planirani program;
  • Kontakt sa opštim uslugama, koje uključuju samo zahteve za socijalnom pomoći;
  • Kontakte u kojima supstanca i/ili poremećaj kockanja nisu glavni razlog za traženje pomoći, čak i kada se lečenje odnosi na zdravstvene probleme koji se mogu dovesti u vezu sa korišćenjem supstance ili patološkim kockanjem (uznemirenost, anksioznost; oboljenja srca, kože i drugih organa; zarazne bolesti prenete priborom za injektiranje supstanci itd.);
  • Kontakt sa porodicom ili drugim licima koja nisu korisnici supstance ili ne pokazuju znake prisustva poremećaja kockanja;
  • Zatvorenike same po sebi;
  • Službe koje jedino pružaju razmenu igala;
  • Programe niskog praga;
  • Usluge koje pružaju organizacije na ulici;
  • Smeštaj i boravak lica obolelih od bolesti zavisnosti ili lica koja su bila obolela od bolesti zavisnosti;
  • Grupe za vršnjačku pomoć;
  • Propisivanje lekova od strane izabranog lekara;
  • Izradu lekova i ostalih terapija;
  • Preuzimanje propisane terapije.

Početak lečenja

Početkom lečenja se smatra najraniji formalizovani kontakt između klijenta i centra tokom lečenja od bolesti zavisnosti. Tokom ovog kontakata bi trebalo da bude moguća identifikacija klijenta, kao i procena njegovih karakteristika i potreba.

Okončanje lečenja

Okončanje lečenje predstavlja prekid kontakata između klijenta i centra usled jednog od tri razloga:

  • Formalnog okončanja lečenja u centru;
  • Prestanka pohađanja centra od strane klijenta;
  • Klijentove smrti.

Lečenje se ne smatra okončanim kada:

  • Klijent završava prethodnu i počinje novu aktivnost lečenja kao deo iste epizode lečenja;
  • Klijent produžava kontakte sa centrom za lečenje u okviru perioda od šest meseci (180 dana) ili kraće. Lečenje se ne smatra okončanim, u smislu prijave obolelih od bolesti zavisnosti, ako klijent produžava kontakte sa istim centrom u toku narednih šest meseci (180 dana). Ako između dva kontakta sa istim centrom protekne više od šest meseci (180 dana), drugi kontakt se smatra početkom nove epizode lečenja.

Period lečenja

Period lečenja je definisan kao „period usluge između početka lečenja od zavisnosti i okončanja lečenja u jednom centru”.